Cổ xưa hơn đất liền, biển cả mênh mông là nơi khởi nguồn của sự sống. Từ đó đến nay, đại dương vẫn bao dung nuôi dưỡng đời sống chúng ta, cả về vật chất lẫn tinh thần.

Từ năm 2009 Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã chính thức chọn ngày 08 tháng 6 hàng năm là Ngày Đại dương thế giới. Mục tiêu chung của việc tổ chức ngày Đại dương thế giới là nâng cao nhận thức cho công chúng và các nhà quản lý về vai trò cực kỳ quan trọng của biển và đại dương trong đời sống hàng ngày của chúng ta, và cổ vũ các hành vi “vì sự bền vững của biển cả”. Ngày Đại dương thế giới còn là ngày mọi người trên hành tinh của chúng ta kỷ niệm và tôn vinh những giá trị của đại dương cho sự sống, cho những gì nó cung cấp cho con người, những gì mà nó đại diện.

Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam  được Chính phủ quy định trong Nghị định số 25/2009/NĐ-CP ngày 06/3/2009 và được tổ chức từ ngày 01 đến ngày 08 tháng 6 hằng năm, để hưởng ứng ngày Môi trường thế giới (05/6) và Ngày đại dương thế giới (08/6). Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam hàng năm là dịp để Việt Nam khẳng định tiềm lực lớn về kinh tế biển; thể hiện ý chí quyết tâm phát triển toàn diện ngành nghề biển, bảo vệ tài nguyên và môi trường vùng biển, đảo bền vững và bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên biển.

Những ngày lễ, tuần lễ kỉ niệm là những hồi chuông rung nhắc ta giữa bề bộn công việc và vội vã, nhìn lại, suy nghĩ và hành động trong mỗi ngày cho sự phát triển bền vững. Hướng về biển cả, chúng ta có thể làm gì để gìn giữ, để khôi phục sự trù phú, tươi đẹp của đại dương?

1. Thưởng thức vẻ đẹp của biển cả - du lịch văn minh

Từ lâu các bãi biển đã là điểm du lịch hấp dẫn mỗi dịp hè về. Làn nước mát lành của biển ôm ấp, vỗ về, xoa dịu những căng thẳng của ta. Hãy để lòng mắt ta thư giãn với cảnh trời nước bao la. Hãy đặt đôi chân ta lên cát mịn mềm. Hãy lắng nghe tiếng sóng vỗ ầm ì như kể ngàn câu chuyện. Hãy ngắm những vỏ ốc, viên đá nhiều sắc màu, dạng hình kì thú được sóng nước đẽo gọt qua thời gian. Hãy để lòng ta ngân lên tiếng hát ngợi ca biển cả.

Đón bình minh ở đảo Cô Tô

Tập thể dục trên bờ cát

Xin đừng hoá bãi cát thành bãi rác, những mẩu rác nhựa dập dềnh làm vấy bẩn làn nước ta ngụp lặn, cũng là những nguy cơ xâm hại đời sống các sinh vật đại dương khi chúng tưởng đó là nguồn thức ăn và bị mắc kẹt trong túi bóng hay dây cước.

Xin đừng bắt những con sao biển lên bờ, đừng đạp phá các rạn san hô. Những bức ảnh chỉ đẹp khi thể hiện sự sống sôi động chứ không phải đánh đổi bằng mạng sống của những sinh vật xinh đẹp.

Bức tranh của những nghệ sĩ dã tràng

2. Vun đắp tình yêu và nâng cao hiểu biết về đại dương

Với vẻ đẹp lãng mạn của mình, đại dương đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận của thi ca. Ca dao lấy hình ảnh biển cả bao la để ngợi ca người mẹ:

“Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông”

Thi sĩ Huy Cận vẽ bức tranh tráng lệ và sự hài hoà tuyệt đẹp giữa biển và người:

“Biển cho ta cá như lòng mẹ

Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.”

(“Đoàn thuyền đánh cá”)

Biển là bạn, là trò chơi, là khát vọng của trẻ thơ:

“Như con sông lớn

Chỉ có một bờ

Bãi giằng với sóng

Chơi trò kéo co

Phì phò như bễ

Biển mệt thở rung

Còng giơ gọng bé

Định khiêng sóng lừng

Nghìn con sóng khoẻ

Lon ta lon ton

Biển to lớn thế

Vẫn là trẻ con.”

(“Bé nhìn biển”, Trần Mạnh Hảo)

“Cha mượn cho con buồm trắng nhé,

Để con đi!”

(“Những cánh buồm”, Hoàng Trung Thông)

Với Xuân Quỳnh, biển là tiếng của tình yêu:

“Những đêm trăng hiền từ

Biển như cô gái nhỏ

Thầm thì gửi tâm tư

Quanh mạn thuyền sóng vỗ.”

(“Thuyền và biển”)

Với những trang thơ như thế, có lẽ chúng ta đã yêu biển ngay cả khi chưa từng được đặt chân tới. Nhưng nếu chỉ say đắm với vẻ đẹp diễm lệ của biển thì tình yêu đó chỉ là phút say nắng trước một cô gái có gương mặt đẹp. Một tình yêu sâu đậm hơn phải có cả hiểu biết. Hiểu về cuộc sống đại dương để tôn trọng những quy luật sinh tồn, để có cách khai thác bền vững cho muôn đời. Sách và nhiều phương tiện thông tin khác là những nguồn kiến thức để ngay từ trẻ nhỏ đã có hiểu biết để bảo vệ biển cả.

3. Hành động trên bờ

Theo các kết quả nghiên cứu, Việt Nam đứng thứ 4 trên thế giới về lượng rác thải nhựa ra biển, với 0,28 - 0,73 triệu tấn mỗi năm (tương đương 6% tổng lượng rác thải nhựa xả ra biển của thế giới) (Nguồn từ báo https://tuoitre.vn/rac-thai-nhua-do-ra-bien-o-nhiem-trang-20181010090239192.htm). Đừng để rác xả ra biển rồi ta mới đi dọn biển. Rèn luyện nếp sống bớt rác trong mọi sinh hoạt hàng ngày sẽ giúp không chỉ đại dương mà cả Trái Đất chúng ta xanh sạch hơn. Bạn và tôi có thể bắt đầu từ những việc giản đơn:

Mang theo bình nước cá nhân, từ chối cốc giấy, cốc nhựa và ống hút dùng một lần.

Mang theo túi vải, làn cá nhân thay vì dùng túi nilon.

Lựa chọn các sản phẩm tự nhiên, bớt đóng gói bao bì.

Tìm hiểu và thực hành nhiều hơn nữa cách sống xanh:

Bằng những việc làm thiết thực, chúng ta biết ơn và đền đáp Mẹ Thiên nhiên đã ban tặng những món quà quý giá nuôi dưỡng thân tâm ta. Hãy gìn giữ để chúng ta và con cháu còn được thưởng thức những bờ cát dài mịn màng, những con sóng bạc đầu ầm ì, những sinh vật đại dương bơi lượn và sinh sôi trong làn nước mát lành.